„Ningyō and Automata“ wykład dr. Olivera Schürera

Zapraszamy na wykład dr. Olivera Schürera pt. „Ningyō and Automata”, który odbędzie się 10 kwietnia 2025 roku o godz. 18:00 w Austriackim Forum Kultury (ul. Próżna 7/9, Warszawa).

Wykład będzie w języku angielskim, a wstęp jest wolny dla wszystkich zainteresowanych.

W okresie od XVII do XVIII wieku dwie kultury – zupełnie niezależnie od siebie – zafascynowane były mechanizmami działania atrap, które miały sprawiać wrażenie rzeczywistych postaci. Japoński teatr Bunraku, teatr lalek dla dorosłych, wykorzystywał wysublimowane mechanicznie lalki (Ningyō). Ich zasady działania (mechaniki) okazały się później istotne dla zautomatyzowania japońskiej produkcji przemysłowej (Karakuri). W Europie mechaniczne lalki (Automata) stały się bezpośrednimi prekursorami maszyn przemysłowych, prowadząc do stworzenia takich urządzeń, jak np. mechaniczne krosno (Vaucanson’a).

Obie kultury – poprzez wykorzystanie autonomicznie poruszających się atrap – chciały nadać zjawiskom iluzorycznym charakter żywych i faktycznie istniejących. Jednak wyrażały przez to bardzo odmienne idee kulturowe.

W Japonii zespół Uemura Bunrakuken (1751-1810) stworzył teatr Bunraku, formę sztuki, która uwypukla napięcia jednostki, próbującej nawigować między zadaniami społecznymi a osobistymi pragnieniami. W Europie Jean Paul badał automat szachowy (tzw. Mechaniczny Turek) austriackiego dyplomaty Wolfganga von Kempelena (1734-1804). Obserwując relację między ludźmi i atrapami, Paul opracował satyrę na temat wolnej woli, tworząc termin „Doppelgänger”, który stał się istotny w psychologii i w sztuce XX wieku.

Obie kultury wykorzystały swoje spostrzeżenia do opracowania coraz bardziej skomplikowanej mechaniki, która doprowadziła do rewolucji przemysłowej, a następnie do zautomatyzowanego przemysłu, dzisiejszego Przemysłu 4.0. Ale jednocześnie zachowały swoje odmienne pierwotne podejście do technologii.